Infekcje zatok są jednymi z częściej występujących infekcji górnych dróg oddechowych. Za stany zapalne najczęściej odpowiedzialne są wirusy. O ile mierzymy się z zapaleniem zatok jedynie sezonowo, a farmakologia wystarczy do pozbycia się objawów, nie ma potrzeby rozważania ingerencji chirurgicznej. Jeśli jednak borykamy się z nawracającymi, trudnymi do wyleczenia infekcjami, warto zapytać laryngologa o metody udrażniania i czyszczenia zatok.
Przyczyny infekcji zatok
Zanim omówimy metody czyszczenia zatok i operacji zatok, wyjaśnimy po krótce czym są zatoki i jaką pełnią funkcję w naszym organizmie.
Zatoki są to jamy powietrzne wewnątrz kości czaszki. Ich powierzchnię pokrywa błona śluzowa. Ponieważ wszystkie zatoki finalnie połączone są z nosem, niezależnie od umiejscowienia zatok nazywamy je zatokami przynosowymi.
Zatoki pełnią różne funkcje. Wśród nich z całą pewnością wymienić należy ochronę mózgu przed urazami, ale też zmniejszenie ciężaru samej czaszki, czy termoregulację jej wnętrza. Zatoki odpowiadają także za nawilżanie i ogrzewanie wdychanego przez nas powietrza oraz wyrównywanie różnicy ciśnień w czasie oddychania.
Zatoki dzielimy na cztery strefy:
- Zatoki szczękowe – znajdujące się za policzkami, nad górną szczęką
- Zatoki czołowe – umiejscowione nad brwiami
- Zatoki sitowe – mieszczące się za oczami
- Zatoki klinowe – znajdujące się za jamą nosową, blisko ucha.
Przyczyny infekcji zatok mogą być naprawdę rozległe i bardzo zróżnicowane. Za zapalenie zatok odpowiadają bowiem nie tylko wirusy i bakterie, ale tez szereg innych czynników i nieprawidłowości, mogących prowadzić do zaburzenia funkcji zatok.
Na zapalenie zatok wpływ mają również takie czynniki, jak:
- Nałogowe palenie papierosów
- Zaniedbana higiena jamy ustnej i stany zapalne w jej obrębie
- Krzywa przegroda nosowa
- Polipy nosa
Zwykle, gdy zapalenie zatok następuje w wyniku infekcji wirusowej, działaniem podejmowanym przez laryngologa jest kuracja farmakologiczna. Jeśli jednak za zapaleniem zatok stoi inna przyczyna, farmakologia może nie być wystarczająca i niezbędna może być nawet operacja zatok.
Operacje zatok – jakie są wskazania?
Operacje zatok nie są wskazaniem standardowym, rekomendowanym pochopnie tylko na podstawie powracających infekcji. Zanim lekarz podejmie decyzję o przeprowadzeniu operacji, musi dokładnie poznać przyczynę występowania zapaleń. Dużą role odgrywa częstotliwość stanów zapalnych, ich intensywność, a także pozostałe czynniki, mogą ce mieć z nimi bezpośredni lub pośredni związek, jak choćby krzywa przegroda nosowa.
Warto jednak mieć na uwadze, że jeśli w grę wchodzi przewlekłe zapalenie zatok albo czynnikiem prowadzącym do nawrotu choroby są nieprawidłowości anatomiczne, wówczas operacja może być jedynym rozwiązaniem problemu z zatokami.
Nie warto lekceważyć nawracających stanów zapalnych. Ignorowanie zapalenia zatok może bowiem prowadzić do kolejnych problemów, wywołując m.in. astmę, zapalenie ucha środkowego, stany zapalne kości oczodołu i okolic mózgowia, pogorszenie wzroku, a nawet zapalenie opon mózgowych czy zakrzepice w obrębie twarzoczaszki.
Na czym polega operacja zatok?
Nowoczesne metody operowania zatok pozwalają na przeprowadzenie zabiegu bez pozostawiania widocznych śladów na skórze. Nie można jednak zaliczyć operacji zatok do mało inwazyjnej ze względu na konieczność przeprowadzenia jej w znieczuleniu ogólnym – czyli pełnej narkozie. Z reguły jednak jest to zabieg krótki, a hospitalizacja trwa zwykle nie dłużej, niż 4 dni, choć często pacjent może opuścić klinikę laryngologiczną jeszcze tego samego dnia, w którym odbyła się operacja.
Operacje zatok przeprowadzane są przy zastosowaniu metody endoskopowej. Jej pełna nazwa brzmi funkcjonalna endoskopowa operacja zatok (FEOZ). Metoda ta umożliwia przeprowadzenie operacji bez konieczności wykonywania cięć. Przy pomocy endoskopu chirurg wykonuje zabieg przez jamę nosową, wspomagając się mikronarzędziami.
Ważne, żeby przed poddaniem się operacji zatok wykonać wszelkie niezbędne badania laboratoryjne, uzupełnić brakujące szczepienia, głownię dotyczące wirusowego zapalenia wątroby, a także odbyć konsultacje laryngologiczne i anestezjologiczne.